PCIe dahil olmak üzere ana sistem temas özellikleri üzerinde çalışmalar gerçekleştiren PCI-SIG, 2021 yılında yüksek performanslı ekran kartlarının güç tüketimine yetişebilmek için yeni bir standart ortaya çıkardı: PCIe 5.0 ilişkisi olarak da bilinen 12VHPWR konnektörü.
12VHPWR’nin yeni kuşak güç kaynaklarında birtakım 8 pinli molex konnektörlerinin yerini aldığını göreceğiz. Bildiğiniz üzere güç tüketimi arttıkça kullanılan 8 pin konnektörlerin sayısı da artıyor. 12VHPWR, 8 pinli bir ilişki noktasından dört kat daha fazla, 12 kanal üzerinden 600W’a kadar güç sağlayabiliyor. Bu konnektörün boyutları ise epeyce küçük.
Daha evvel ATX 3.0 PSU standardı ve 12VHPWR konnektörüne ait ayrıntıları bu makalemizde kapsamlıca ele almıştık. PCI-SIG aslında 12VHPWR standardıyla ilgili bir sorun görmüyor. Lakin satıcıların kimi güç kaynaklarıyla birlikte paketlemeye başladığı ucuz 8 pin – 12VHPWR adaptörler telaş yaratmaya başladı. PCI-SIG, yakın vakitte konsorsiyum üyelerine telaşlarını lisana getiren bir bildiri gönderdi:
“12VHPWR konnektörlerinin ve tertibatlarının kimi uygulamalarının makul şartlar altında güvenlik meselelerine yol açabilecek termal farklılıklar gösterdiğini hatırlatmak isteriz. PCI-SIG, ortak standart için gerekli bilgileri sağlamasına karşın, sanayide uygun standart tasarım uygulamaları büsbütün benimsenmiyor. PCI-SIG çalışma kümeleri konnektör ve sistem tasarımı alanında birçok bilgili uzman içerdiğinden, bu sanayi sorunu hakkında mevcut bilgileri inceleyecek ve uygun olan her türlü tahlile yardımcı olacaklardır.
Yeni detaylar ortaya çıktıkça PCI-SIG olarak daha fazla güncelleme sağlayacağız. Bu ortada, üyelerimize konnektör tedarikçileriyle yakın bir biçimde çalışmalarını ve bilhassa güvenlik tasalarının olabileceği yerlerde yüksek güçlü temasları kullanırken gerekli ihtimamı göstermelerini tavsiye ediyoruz.”
Örnek bir 3×8 pin to 12VHWPR adaptör.
PCI-SIG, üstü örtülü bir formda kalitesiz konnektörlerden doğabilecek sıkıntıları lisana getiriyor. Kimi durumlarda bileşenler eriyebilir ve hatta öbür donanımlara ziyan verebilir. Wccftech, sorunun 8 pinli konektörlerin değişkenliğinden kaynaklandığını kestirim ediyor. Mevcut jenerasyon GPU’ların birden fazla, birden fazla 8 pinli irtibat noktası gerektiriyor ve bu durumda bile ekseriyetle konnektörlerin nominal sonları zorlanıyor. Yeni jenerasyon GPU’lar ise yüksek performansının yanı sıra çok daha yüksek güç tüketimleriyle geliyor.
Hızlı test kurulumunda iki adet 8 pin konnektör ve bir adaptörle birlikte 12VHPWR kontağı yapıldı. Testlerde 600W tüketime varan iş yükleri kullanıldı. Güç kaynağı, her biri sırf 150W olarak derecelendirilmelerine karşın 8-pin başına 300W’dan biraz daha fazla güç sağlayarak çarçabuk 600W’lık güç sağladı.
Eğer yeni kuşak performanslı bir ekran kartı almayı planlıyorsanız güç kaynağı konusunda ve bilhassa adaptör konusunda dikkatli olmakta yarar var. Örneğin NVIDIA’nın yeni amiral gemisi RTX 4090, referans olarak 450W’lık bir TDP ile listeleniyor olsa da özel soğutmalı kartların 600W’ın üzerinde güç tüketebileceğini söyleniyor. Hatta kimi söylentilerde 800W üzere sayılardan bahsedilmişti. Bununla birlikte, AMD’nin Radeon RX 7000 serisi ekran kartları da evvelki kuşağa nazaran daha fazla güç tüketecek. Ayrıyeten işin içine bir de sürat aşırtma girdiğinde her şey apayrı bir hal alacaktır.
Bu bahis, sırasıyla 600W ve 450W’lık güç tüketimi için çift 8 pinli ve üç 8 pinli güç adaptörleri ile gerçekleşen testlerle açığa kavuşturuldu. Bir Gen 5 konnektörü 55 Ampere kadar dayanabiliyor, bu nedenle 600 watt (50A) bu hudut dahilinde.
600W yükte 12VHPWR konnektörden 2 x 8-pin adaptöre:
- 1 x 8-Pin konnektör = 25,4A yahut 304,8W (150W pahası üzerinde 2 kat artış)
- 1 x 8-Pin konnektör = 25,1A yahut 301,2W (150W kıymeti üzerinde 2 kat artış)
450W yükte 12VHPWR konnektörden 3 x 8-pin adaptöre:
- 1 x 8-pin konnektör = 25,34A yahut 282,4W (150W kıymetine nazaran %88 artış)
- 1 x 8-pin konnektör = 7,9A yahut 94,8W (150W güç bedeli dahilinde)
- 1 x 8-pin konnektör = 6,41 yahut 76,92W (150W güç pahası dahilinde)
Sonuç olarak, yeni kuşak güçlü bir ekran kartı almayı düşünenler için Gen 5 ve ATX 3.0 uyumlu güç kaynakları öneriliyor. PCI-SIG, adaptör konusundaki telaşları araştırıyor ve gelecekteki yaşanan gelişmeleri sizlerle paylaşmaya devam edeceğiz.
- 12VHPWR konnektörü 600W için tasarlandı.
- Tek 8 pin konektör 150W için tasarlandı.
- 600W/450W yük altında, 16 pin ile 2×8 pin ayırıcı kablonun 8 pinli konektörü aracılığıyla 150W’dan fazla güç çekilebiliyor.
- Akım, 16pin – 3×8 pin ayırıcı kablo üzerinde yeterli dengelenmiyor.
- Ekran kartları üzere yüksek güç gerektiren durumlarda mahallî 12VHPWR konnektörü öneriliyor.
